طراحی بسته بندی نقش بسیار مهمی در استراتژی بازاریابی شرکتها در دنیای کسب و کار امروز دارد. یک بسته بندی خلاقانه و جذاب شانس انتخاب محصول توسط مشتریان را افزایش می دهد. از طرف دیگر دستگاه های بسته بندی به حفاظت بهتر محصول کمک نموده و از این رو سبب کاهش در هزینه های جانبی شرکتها می گردد. در بعضی کسب و کارها طرح بسته بندی به قدری حائز اهمیت بوده که حتی هزینه آن از هزینه خود محصول بیشتر می باشد.
به طور کلى در طراحی بسته بندى خلاقانه و شیک محصولات دو جنبه عمده زیر مورد توجه قرار مى گیرد:
- کاربردى بودن
- جذابیت
جنبه کاربردى بسته بندى، ناظر بر ویژگى هایى مثل حفاظت از محصول، سهولت استفاده از محصول و سهولت جابه جایى محصول است. جذابیت بسته بندى بر زیبایى شکل و رنگ و نوشتار آن جهت عرضه و بازاریابی دلالت مى کند.
نقش طراحی بسته بندی خلاقانه در فروش محصولات
طبق آمارها بیش از 70 درصد تصمیم گیری خریداران برای خرید یک کالا بر اساس برقراری ارتباط مناسب با طرح و نمای بسته بندی کالا شکل میگیرد. دهها کالای مشابه در یک فروشگاه وجود دارد که در حال رقابت با یکدیگر برای جلب نظر خریداران هستند. زمانیکه خریداران قبل از خرید در رابطه با محصولی که می خواهند بخرند فکر نکرده باشند، می توانند در موقع خرید به آنچه که می خواهند دست یابند. که در این جا طراحی بسته بندی خلاقانه نقش مهمی در انتخاب کالا خواهد داشت.
بر اساس نتایج آماری یک کالا کمتر از 3 ثانیه برای جلب نظر خریدار در بین کالاهای مشابه و رقبایش فرصت دارد. این موضوع لزوما ربطی به سادگی یا پر زرق و برق بودن طرح بسته بندی ندارد. بلکه یک طرح باید به وضوح بیانگر مزیتها و اعتبار کالا و ایجاد کننده حس اطمینان در خریدار و پاسخگوی نیاز او باشد.
ویژگی های بسته بندی خلاقانه و مطلوب
طرح بسته بندی به عنوان یکی از ابزارهای مهم بازاریابی شناخته می شود. شرکت ها و دولت ها برای افزایش توان رقابتی خود در بازارهای داخلی و خارجی از آن سود می برند.
امروزه از بسته بندی خلاقانه فقط برای محافظت از کالا استفاده نمی شود، بلکه برای آن نقش ها و مسوولیت های زیادی قائلند از جمله:
- به خریدار اطلاعات دهد.
- باید مشتری را جلب کند.
- جذابیت داشته باشد.
- شخصیت و شأن مشتری را حفظ کند و به مصرف کننده احترام بگذارد.
- فرهنگ و ارزش ها را در کشور هدف در نظر داشته باشد و از فرهنگی استفاده کند که برای مردم لذت بخش است.
- نوع و جنس مواد اولیه از نظر بهداشتی و ایمنی مناسب انتخاب شود و سلامتی در مورد مصرف را تضمین کند.
- نباید هزینه بسته بندی آنقدر زیاد باشد که بهای فروش کالا را نسبت به کالاهای مشابه غیر قابل رقابت کند.
- باید طوری طراحی شود که دسترسی به کالا راحت و به راحتی قابل حمل باشد.
- به خود کالا لطمه نزند و مطابق با استانداردها، مقررات بازار و کشور مورد نظر باشد.
- مواد مصرفی، قابل بازیافت باشد.
جاذبه طراحی بسته بندی و تاثیر آن در بازاریابی
امروزه از مهم ترین فاکتورهای فروش و موفقیت در بازار تجاری توجه به هنر طراحی بسته بندی است. اهمیت این شاخه از هنر گرافیک تا جایی است که در برخی از کشورها که تولیدکننده نیستند، تنها یک طراحی خوب بسته بندی برای کالایی وارداتی، نام آن کشور را در زمره تولیدکنندگان آن کالا و در نهایت صادرات آن قرار می دهد.
طراحی گرافیکی بسته های محصولات بی شک یکی از مهم ترین و مشکل ترین گرایش های گرافیک به شمار می آید.
طرح های بسته بندی (که مطمئنا یک کار گروهی است !) در معرض دید و قضاوت هزاران مصرف کننده و یا کارشناس شرکت تولید کننده قرار خواهد گرفت و ظرافت طرح و منحصر به فرد بودن آن بسته ،تنها چیزی است که نگاه آنها را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
طراحی بسته بندی یکی از مهم ترین زیرشاخه های هنر تبلیغات است و نقش ارزنده ای را در جریان اقتصادی جوامع بازی می کند. باید تأکید شود که صادرات کالاها بیش از آنکه به کیفیت محصول وابسته باشد در گرو طراحی خوب بسته بندی و مورد پسند خریدار است.
طراحی لوگوی مناسب و متناسب با موضوع تولیدات، بر اساس معیار های بین المللی و عاری از هرگونه کپی برداری و استفاده از فونت های خاص به گونه ای که ماهیت محصول را مشخص کند نیز جهت درج در روی بسته بسیار مهم است.
طراح بسته بندی باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
طراح بسته بندى باید با توجه به توان اقتصادى مصرف کنندگان، آن را طراحى کند. طراح باید توان تحلیل دقیق خصوصیات فرهنگى کشورها و بازارهاى خرد و کلان را داشته باشد. وى علاوه بر اینکه باید گرافیست متبحری باشد در مورد تکنولوژى تولید و مواد مورد استفاده در صنعت بسته بندى نیز آگاهى کامل داشته باشد زیرا این آگاهى باعث ارائه طرح هاى عملى و اقتصادى و ابتکارى خواهد شد.
طراح باید ابتدا تمام اطلاعات لازم درباره محصول، بازار، رقبا و کارفرما و … را به دست آورد. این اطلاعات شامل بودجه، زمان لازم براى انجام و اتمام کار و موضوعات فنى و مقررات قانونى و اهداف طراحى و استراتژى بازاریابى و خصوصیات برجسته محصول است که آن را از بقیه متمایز مى کند. طراح با مطالعه نشریات و گزارشهاى تخصصى و پرس و جو، از خرده فروشى ها و … به جمع آورى و تحقیق مى پردازد.
طراحی بسته بندی باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
برای ایجاد یک طرح خوب باید استفاده مناسبی از رنگها داشته باشیم تا جلوه بصری طرح زیاد شده و رغبت مصرف کننده و تحریک و کشش برای خرید در وی افزایش یابد.
- طرح باید به گونه ای باشد که نگاه را به سوی خود جلب وبسته را در میان سایر بسته ها شاخص نماید.
- طرح بسته باید مبین خواص و مزایای محتوی خود باشد. به طور مثال استفاده از زمینه های سفید و آبی در طرح بسته بندی فرآورده های لبنی که تداعی بهداشتی بودن محصول را می نماید.
- طرح بسته علاوه بر تداعی محتوی و زیبایی در کنار بقیه بسته ها باید بتواند طرح جالبی بسازد (به عبارت دیگر بسته ها در قفسه مجموعا طرح زیبا و چشم نوازی را به وجود آورند).
- در بین رنگهای مورد استفاده در طرح تضاد کافی وجود داشته باشد و از به کار بردن رنگهایی که طول موج نزدیک دارند و موجب ایجاد پدیده خفگی طرح، می شوند اجتناب شود.
- طرح در حد امکان ساده بوده و از شلوغی طرح اجتناب شود.
طرح زیبا نگاه ها را به خود جلب و بی اراده دست ها را به سوی خود میکشد و رمز این موفقیت در هماهنگی وهمکاری مستمر هنرمندان و تولیدکنندگان است.
از چه رنگ هایی در بسته بندی محصولات غذایی استفاده کنیم؟
قدرت کشش و جذب نگاه افراد در مورد رنگهای مختلف متفاوت است و این کشش از شدید به ضعیف برای رنگهای مختلف عبارتست از: نارنجی، قرمز مایل به نارنجی،زرد مایل به نارنجی، قرمز، آبی سیاه، سبز، زرد، بنفش و خاکستری.
کودکان رنگهای شاد و بزرگسالان رنگهای ترکیبی را دوست دارند.
رنگ آبی حالت خلوص و پاکی و نوعی آرامش داشته و در کنار رنگ سفید القا کننده پاکی و بهداشت است. بنابراین در بسته بندی مواد غذایی که جنبه بهداشت مهم است نظیر شیر و فراورده های لبنی کاربرد دارد
رنگ قرمز رنگ شاد است و سریع به چشم می آید بهمین منظور در بسته بندی غذای کودکان مثل شکلات کاربرد دارد
رنگ زرد بویژه زرد نارنجی که نگاه ها را سریع به سمت خود جلب می کند. در محصولات غذایی کودکان مانند شکلات و بیسکویت و رنگ زرد طلایی که جنبه تجملی بودن محصول را افزایش می دهد برای شکلات های گرانقیمت کاربرد دارد.
رنگ سبز نشانه امید، حیات و زندگی است و در بسته بندی بذرها استفاده می شود.
رنگ بنفش حالتی جادویی و سحرانگیز داشته که مورد توجه کودکان و بزرگسالان است.
رنگ نارنجی احساس پاکی ، شادی و زنده بودن را تداعی می کند و کاربرد گسترده ای در بسته بندی لبنی و محصولات ویژه کودکان دارد
رنگ سیاه نشانه متانت، گوشه گیری و غم است. اما اگر بعنوان زمینه استفاده شود درخشندگی رنگ های دیگر را بیشتر می کند. بنابراین بیشتر برای عناوین کالاها استفاده می شود.
توجه به آداب و فرهنگ کشور ها در طراحی بسته بندی
با توجه به اهمیت روانشناسی طراحی، به ویژه برای محصولات صادراتی، آشنایی با آداب و سنن و فرهنگ دیگر کشورها حائز اهمیت است. مثلا در چین رنگ سفید نشانه صبحگاه و ببر و اژدها نشانه قدرت است.
موارد فوق اهمیت بسیاری در طراحی بسته بندی دارد و مهمترین ابزار برای حضور موفق در بازار را خاطر نشان میسازد. باید توجه داشت که اگر کالا به منظور عرضه در بازارهای خارجی و صادرات تولید میگردد، تعداد رقبا از دهها به صدها تغییر مییابد. بنابراین، طراحی بسته بندی کالا باید توان رقابتی لازم برای صادرات را داشته باشد.
هزینه و قیمت طراحی بسته بندی
یکی از فاکتورهای مهم در امر خرید محصول بسته بندی شده قیمت آن است. به عبارت دیگر برای عمده مردم و به ویژه طبقات کم درآمد، جاذبه قیمت یک امر حیاتی در خرید محسوب می شود. به همین دلیل قبل از انتخاب طرح بسته باید طیف مصرف کننده محصول مشخص باشد. برای اقشار کم درآمد در حد امکان از بسته بندی ارزانتر استفاده گردد.
قیمت طراحی بسته بندی در بازار رقابت ها بسیار حائز اهمیت است. پاره ای از تولید کنندگان به عنوان یک استراتژی معتقدند جنس را باید آن قدر ارزان تهیه کرد که خریدار برای خرید آن احتیاج به فکر کردن هم نداشته باشد. البته در این امر نباید کیفیت فراموش شود.
بدین ترتیب مدیران به درک این موضوع پرداخته اند که بسته بندی می تواند به صورت دقیق باعث تمایز کالاهای مصرفی نسبتاً مشابه شود. در نهایت بقای تعدادی از برند ها در بازار و عرضه کالاهای مختلف باعث شده است که خریداران در زمان خرید با استفاده از عناصر مستقیم به تمایز کالاهای مختلف بپردازند.
کلام آخر
امروزه از آنجایی که بیشتر مردم در انتخاب نوع کالای خود به دلیل رقابت سخت شرکت های تولید کننده در نوعی سردرگمی نسبی به سر می برند و ممکن است توان ارزیابی محصولات در زمینه هایی مانند لوازم شوینده، آرایشی، غذایی و … به دلیل هم سطح بودن شرکت های تولید کننده اصلی دارا نیستند. اینجاست که یک ایده نو در طراحی و نمایش محصول گوی سبقت را از دیگران ربوده و در دوره زمانی مشخصی منجر به سود هنگفت از فروش محصول مورد نظر برای آن شرکت خواهد شد.
نتایج مشترک بیانگر این موضوع هستند که درک کافی در رابطه با تکنولوژی طراحی بسته بندی نقش مهمی را در تمایل و احتمال کلی مصرف کننده در زمینه خرید محصولات خاص ایفا می کند.
مطالب مرتبط:
تاریخچه بسته بندی در ایران و جهان
صنعت بسته بندی، تاریخچه، انواع و همه چیز درباره آن
انواع بسته بندی چند نوع بسته بندی داریم